BT Rehberi
İnsan tıbbında olduğu gibi, görüntüleme tekniklerindeki gelişmeler, evcil hayvanlarda çeşitli hastalıkların nedenini hızlı ve güvenli bir şekilde tanımlama ve teşhis etme yeteneğimizi önemli ölçüde artırmıştır.
Günümüzde birçok Veteriner kliniği ve hayvan hastanesi rutininde dijital X-ışınları ve ultrason kullanılmakta, bu iki tekniğin yetersiz kaldığı ya da doğrulama istenilen olgularda, hastalık tanısı konması için giderek artan sayıda bilgisayarlı tomografi (BT) ve / veya manyetik rezonans görüntüleme (MRG)’den yararlanılmaktadır.
Veteriner Radyoloji Merkezi’nin ana hedefi; Merkezimizde yapılan BT ve MR görüntüleme ve hazırlanan değerlendirme raporu eşliğinde, kendi hastalarınız için medikal ya da operatif sağaltım konusunda nihai kararı sizin vermeniz ve başarıyla gerçekleştirmeniz sürecinde sizlere en doğru desteği vermektir.
Hastalarınızda tanı ve/veya sağaltım protokolünüz için gerekli gördüğünüz BT ve/veya MR görüntüleme işlemi, 3 aşamalı kolay bir işlemdir. İlk aşamayı klinik ya da hayvan hastanelerindeki Veteriner Hekim/ler/in gerçekleştirdiği muayene oluşturmaktadır. İkinci aşama klinik muayene (varsa laboratuvar ve görüntüleme) bulgularınız ve ön tanınız eşliğinde, isteminiz doğrultusunda merkezimizde gerçekleştirilen BT ve / veya MR görüntüleme sürecidir. Hastanızın görüntüleme ve Uzman Veteriner Hekim imzalı değerlendirme raporunun 48 saat içinde tarafınıza iletilmesi üçüncü ve son basamağı oluşturacaktır.
Evcil hayvanlar hastalığın hangi süreçte olduğuna ve daha çok ta hastalığın bulunduğu yere bağlı olarak semptom sergilemektedirler. Ancak beynin aynı bölgesindeki bir beyin tümörü, felç veya enfeksiyon olgusu nörolojik olarak birbirine çok benzer klinik belirtilere neden olur. Bu tip durumlarda hastalık nedeni sadece klinik muayene ile belirlenemez ve bu tür olgularda doğru tanı için çoğunlukla gelişmiş görüntüleme teknikleri gereklidir.
Bir lezyonu ve çevresindeki doku ile etkileşimini tam olarak tanımlamak için kaliteli BT ve / veya MR görüntüleme gereklidir. Kaliteli görüntüler aynı zamanda ameliyattan önce cerraha problemin doğru görüntüsünü veren çok önemli “teknik resimler”dir.
BT taraması ya da MR görüntüleme sırasında, uzman teknisyen ve Veteriner Hekim hastayı yakından izler ve çekimlerde hastaları hareketsiz tutmak için genel anestezi uygulanır.
İleri görüntüleme tekniklerinden Bilgisayarlı Tomografi (BT) ve Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG) teknikleri hastalarımızda doku ya da organların dilimlenmiş görüntülerini sağlayan kesitsel görüntüleme yöntemleridir.
Görüntü Toplama: BT tarayıcı, görüntüleri elde etmek için bir tür iyonlaştırıcı radyasyon olan X-ışınlarını kullanır. MRG ise, görüntü elde etmek için güçlü bir manyetik alan ve iyonlaştırıcı olmayan radyo frekansı (RF) sinyalleri kullanır.
Görüş Düzlemi: BT görüntüleri öncelikle transversal bir düzlemde alınır. MR sırasında hastayı hareket ettirmeden transversal, sagital, dorsal ve oblik herhangi bir düzlemde görüntü alınabilir. Bu farklı düzlemler bir lezyonu tanımlamaya yardımcı olabilir.
Kontrast Ortam: BT, çevreleyen dokudan daha yüksek atom numarasına sahip elementler içeren kontrast ajanlarının (örn. İyot, Baryum) kullanılmasıyla geliştirilebilir. MRG için kontrast ajanları, paramanyetik özelliklere sahip olanlardır (örn. Gadolinyum).
Kolaylık: Omuriliğe kompresyonu görüntülemek için spinal BT görüntülemesinden önce bir myelogram yapmak gerekli olabilir. MRG, miyelografi kullanmadan doku kontrastındaki ince farklılıkları tespit edebilir. Bu nedenle, MRG kullanan tipik bir spinal prosedür daha az invazivdir ve daha az zaman gerektirir. Bununla birlikte, bir radyografide omuriliği sıkıştıran kireçlenmiş bir disk görülürse, MRG yerine bir omurilik BT yapılabilir.
Tarama Parametreleri: BT, görüntü kontrastı oluşturmak için zayıflatmış X-ışını kullanırken, MRG görüntü kontrastı oluşturmak için manyetik alanlar kullanır. Tarama parametrelerinin çeşitlendirilmesiyle, donanımlı bir MRG merkezindeki uzman ekip, farklı özellikleri saptamak için doku kontrastını çeşitli yazılımlarla değiştirebilir ve geliştirebilir. Mevcut farklı görüntü türleri ve MRG teknolojisindeki sürekli gelişmeler, özel MRG taramaları listesine sonsuz olasılık sağlamış görünmektedir.
Bilgisayarlı Tomografi – BT
Bilgisayarlı tomografi (BT), vücudun bir kısmının oldukça ayrıntılı kesit görüntülerini oluşturmak için bir bilgisayarın kullanıldığı özel bir röntgen teknolojisidir.
Geleneksel radyografide, X-ışını tüpü bir görüntü oluşturulurken sabit kalır. BT’de, X-ışını tüpü hastanın etrafında döner ve eksenel (aksiyel) dilimler (bir somun ekmeğin dilimleri gibi) oluşturur. BT özellikle kemik (kırıklar, enfeksiyonlar, tümörler) ve kireçlenmiş diskler gibi vertebral lezyonların değerlendirilmesinde iyidir.
Nörolojik bilgisayarlı tomografi taramaları kırıkları, deformiteleri, hastalıkları veya dejeneratif lezyonları teşhis etmek için kullanılabilir. Bir lezyonu ve çevresindeki doku ile etkileşimini tam olarak tanımlamak için kaliteli BT ve / veya MR görüntüleme gereklidir. Ameliyattan önce cerraha problemin doğru bir görüntüsünü sağladıkları için, bu “teknik resimler” özellikle önemlidir. Bir BT taraması sırasında, uzman teknisyenler prosedür sırasında hastayı yakından izlerken hastaları hareketsiz tutmak için genel anestezi uygulanır. İlgi alanı içindeki dokunun ek detaylarını vurgulamak ve elde etmek için sıklıkla intravenöz olarak bir kontrast madde (Baryum, İyot), uygulanır.
Evcil Hayvanlarda BT Taramaları
Veteriner Hekimi, tanı amacıyla bir hastasının belirli bir organına, kasına, kemiğine veya diğer iç vücut kısmına daha yakından detaylı bakılması için bir BT taraması isteyebilir.
BT vücudun incelenen bölgesinin kesitsel görüntüsünü (önden arkaya-coronal; yukarıdan aşağıya-axial; sağdan sola-sagittal) oluşturmaya yönelik radyolojik teşhis yöntemidir.Geleneksel bir röntgen filmine benzemekle birlikte, bilgisayarlı tomografi taraması, iç anatomiyi mükemmel olarak detaylandırır ve yalın bir radyografiden çok daha fazla bilgi sağlar. Bu amaçla bölgenin ya da organın dilimlenmiş görüntülerini alır ve daha sonra dilimleri etkilenen bölgenin üç boyutlu modellerine yeniden yapılandırabilir. Evcil hayvanlar için yapılan BT taraması, kullanılan makine, ekipman ve çekim teknikleri açısından insanlarda yapılanlarla neredeyse aynıdır. Prosedürdeki tek fark, çoğu evcil hayvanın tarama boyunca tamamen hareketsiz kalması için anestezi gerektirmesidir.
Evcil Hayvanların BT taramalarına Neden İhtiyacı Var?
Bununla birlikte, BT taraması yaptırmanın tek nedeni kanserler değildir. BT nazal sistem hastalıklarının değerlendirilmesi için yaygın olarak kullanılmaktadır. Kronik burun akıntısı olan kedi ve köpeklerde, anestezi altında tüm nazal / kafatası BT’leri ile; burun pasajları ve beyin arasındaki bariyer olan cribriform plakanın değerlendirmesi de yapılarak, hastanızda kesin tanı konulması ve sağaltım protokolü belirlemenizi sağlar.
Veteriner Hekimlerin dirsek, kalça displazisi gibi ortopedik anormallikleri detayı ile tanımlamaları ve düzeltici prosedürleri planlamalarına da yardımcı olmaktadır. Birden fazla organ ve sistemin hasar gördüğü çoklu travma olgularında BT taramaları, Veteriner Hekimlerimize yaralanmaların ciddiyeti ve karmaşıklığı hakkında daha ayrıntılı bilgi sağlar ve kesin sağaltım stratejisinin belirlenmesini kolaylaştırır.
BT taramaları nöroloji hastaları için maalesef ideal değildir. Omurların cerrahi stabilizasyon planlamasına yardımcı olmak için kullanılan, kısacası kemik doku hasarı gibi bazı istisnalar dışında, beyin ve omurilik hastalıklarında BT taramaları kullanımı yaygın olarak kullanılmaz, çünkü nörolojik olgularda MRG ile çok daha iyi performans alınmaktadır.
Görüntülerin Uzman Veteriner Hekimi incelenmesi ile oluşturulan bir rapor, BT taraması sonrası 48 saat içinde hastayı merkezimize sevk eden Veteriner Hekimimize ulaştırılır.
BT Taramasının Yan Etkileri Var mı?
Ek olarak, hastalarımızın yaşam süreleri insanlar gibi etkilenecek kadar uzun değildir. Bununla birlikte, anestezi gerektiren her prosedürde olduğu gibi, hastamız olası herhangi bir komplikasyon açısından kısa bir süre izlendikten sonra hasta sahibine teslim edilir.
Bilgisayarlı Tomografi (BT) nasıl yapılır ?
Hastalarınızın BT görüntülenmeleri, deneyimli Radyoloji teknisyeni ve Veteriner Hekimi yönetiminde, sedasyon ya da volatil (gaz) anestezi ekipmanı ile genel anestezi altında gerçekleştirilir.
Hastanızın genel anesteziye alınması öncesinde detaylı klinik, biyokimyasal ve radyografik kontrolleri yapılır. BT öncesi yapılan bu tetkikler, hastanızın karşılaşabileceği olası anestezi komplikasyonlarını en aza indirgemek amacını taşımaktadır.
Hastanıza BT görüntülenmesinin 6-8 saat öncesinden itibaren katı-sıvı gıda ve 3-4 saat öncesinden itibaren su verilmemelidir.
BT çekimi öncesinde Veteriner Hekim tarafından hazırlanan hasta özgeçmişi ve klinik bilgiler eşliğinde ve merkezimizde yapılan tetkiklerin birlikte değerlendirilmesi sonucunda, karşılaşılabilecek olası tüm riskler için hastayı merkezimize getiren hasta sahibi, bakıcısı ya da meslektaşımıza bilgilendirme yapılır, hasta bilgi ve onay formu doldurularak onay imzası istenir.
Hastanız BT cihazının içine doğru hareket edebilen masaya istenilen çekim pozisyonuna uygun olarak yatırılır, ağrısız bir işlem olan BT gerçekleştirilir.
BT süresi yapılan görüntülemeye göre değişmektedir. Ancak süre genellikle 45-60 dakika arasındadır.
Bazı BT görüntülemelerinde daha detaylı görüntü alınabilmesi için ya da sevk eden Veteriner Hekimin isteği doğrultusunda hastaya damar yolu ile kontrast madde verilebilir ve ikinci bir BT tarama yapılabilir.
Görüntüleme tamamlandıktan sonra hasta anesteziden uyandırılır ve hastayı merkeze getiren(ler)e teslim edilir.
Konusunda uzman Radyolog Hekim tarafından hazırlanan BT raporunuz, BT sonrası en geç 2 gün içinde hazırlanır.
